Transfeminismoa. Feminismoa gainditu eta harago egiteko?
Feminismoa
berritzeko proposamen bat da, bere erradikaltasunean eta
potentzialtasunean garatzeko. Aliantzak berritzea da xedea; indarrak
batu nahi ditu, ez soilik matxismoari aurre egiteko, baizik eta baita
transfobiari, arrazismoari eta gizarteko beste hainbat zapalkuntza
sistemari ere. Lesbianen aldarria ere indartsua da transfeminismoan;
hautu sexual bat baino gehiago, hautu politiko baten moduan ulertzen
dugu.
Gizonen eta emakumeen arteko bereizketa ere auzitan
jartzen duzue. Alegia, genero arteko muga lausoagoen aldeko aldarria
egiten duzue...
Genero determinismoa, binarismoa bera bortxa
modu bat dela diogu. Ororen gainetik gu guztiok andre edo gizon gisara
izendatzeko obsesio hori guztiok hobeto zapaltzeko modu bat iruditzen
zaigu. Transfeminismoan emakumeak daude, gizonak daude, eta gizon edo
emakume hain modu argian sentitzen ez diren pertsonak ere bai.
Zertan lagun dezake transfeminismoaren ikuspegiak genero indarkeriaren aurka egiten?
Bortxa
matxista egiturazkoa modu zabalagoan ulertzea nahi dugu. Egun
indarkeria matxista instituzionalizatuta dagoen era oso modu interesatua
da, oso zitala; bortxa horrek soilik bikote harreman heterosexual
baten barruan dauden andreei eragiten diela dirudi. Transfeminismoak
hori modu zabalagoan ikustea ekar dezake.
Genero indarkeria
ikusteko modu hertsi horren adibide argitzat jartzen duzu Nagore Laffage
emakume gaztearen hilketa eta gertaera hura epaitzeko auzibidea...
Zapaterok
horrenbeste goratzen duen legea ez zen baliagarria izan Nagore
Laffagerentzat, zer eta ez zelako bere hiltzailearen bikotekidea.
Epaiketan, azkenean, emakumea epaitu zuten. Behin eta berriz egin zuten
honako galdera hau: 'Zergatik igo zen erasotzailearen etxera?'. Argi
uzten du horrek emakumeok, sexuari dagokionez, salbuespen egoera batean
bizi garela. Auzi horrek utzi duen zauriak argi uzten du puten inguruko
estigma emakume guztion gainean dagoela; patriarkatuak putafobia
darabil gu gure artean bereizteko, eta guk bortxa jasateko eta
indarkeria hori merezi dugula ere sinetsarazteko. Horrek emakume guztioi
eragiten digu.
Bortxa matxistaren aurka emakumeek ere indarkeria erabiltzea zilegitzat hartzen duzue?
Jardunaldietan
Josebe Iturriotzek esan du emakumeoi kendu egin digutela animalia garen
neurrian defendatzeko dugun eskubidea ere... Oso interesgarria da hori.
Gizonak, heterosexualak eta boteretsuak ez garen guztiok sozializatu
egiten gaituzte indarkeriaren bitartez, eta geure tokian jartzen
gaituzte, bigarren mailako leku batean, eta indarkeria matxistak
zelatatuta bizi gara. Hor oso interesgarria da paradigma aldaketa bat
proposatzea, eta guk ere indarkeria erabil dezakegula aldarrikatzea.
Adibide bat jarriko dut: garai batean feministok jai asko egiten
genituen gizonei sartzea galarazita; egun, ja ez dugu horrelako
debekurik egiten. Medeak-ekoek, adibidez, ja ez dute jartzen txarteltxo
bat esanez jai horretan ez dela eraso matxistarik onartzen. Harago egin
dute: 'Kontuz, eremu feministan ari zara sartzen', diote. Abisu bat da:
'Zatoz, baina adi ibili'. Aldaketa paradigmatiko hori proposamen
transfeminista bat da. Ni biziki kezkatzen nau gaiak: geure burua
defendatzeko hautua modu irmoan hartzen badugu, kriminalizazio izugarria
jasango dugu.
Nola lot daiteke zuen borroka feminismo klasikoarekin?
Ni
ere feminista klasiko bat naiz, eta bide horretatik nator. Elkarrizketa
bat badago hor, eta ezinbestekoa da. Elkarrekin goaz bidean, eta
elkarren osagarri gara. Feminismoa plurala da sortzetik, eta elkarrekin
nola egin asmatu behar dugu.
Lesbofobiaz zabal jardun duzue...
Ikusgarri
izaten hasi garen unetik, indarkeria jasan dugu. Gauzak erruz aldatu
dira, ukaezina da hori, beti biktimaren rolean agertzeak ez digu
laguntzen. Baina kalean lesbiana gisara azaltzen hasten garenean usu
indarkeria jasaten dugu... Ez gaituzte onartzen. Ez gizonek bakarrik,
emakume askok ere ez gaituzte onartzen. Ezinegona eragiten die gure
presentziak, haiek onartu dutena guk ez dugula ontzat jo ikusteak.
