Genero estereotipoak zer dira?Estereotipo sozial mota bat direla esango nuke. Gure gizartean gizon eta emakumeen artean dauden ezaugarri desberdinei -ez biologikoak- buruz dauden sinesmen adostuak dira. Beraz, eduki espezifiko bat daukate, baina beste estereotipoen eraikuntza eta erabilera prozesuan parte hartzen dute.
Nolakoa da berauen edukia?
Estereotipo hauen edukiari dagokionez, nahiz eta gure gizartean gizon eta emakumeek duten lekua eta egoera erreala eboluzionatuz joan, oraindik oso orokortua dagoen iritzi bat badago -kulturaz gaineko adostasun batek berretsia-: zenbait bereizgarri, interes, balore eta rol sexu bati lotuago daudela besteari baino. Estereotipo femeninoa ugalketarekin, pribatu-etxekoarekin eta herri-adierazkortasunarekin lotuta dagoen bitartean, talde maskulinoa produkzioarekin, publikoarekin eta eragile-instrumentalarekin uztartzen da.
Eskolan nortzu dira estereotipo hauen igorleak?
Lehen esan dugun bezala, irakasleria izan daiteke bere espektatibekin, bere portaerarekin, sariekin eta zigorrekin. Baita pertsona heldu bezala ematen duen irudiarekin ere, egiten duenarekin eta egiten duen moduarekin, pentsatzen duenarekin eta ikastetxean hartzen dituen erantzukizunekin. Era berean, liburuetan agertzen diren eredu maskulino eta femeninoak ere igorleak izan daitezke. Mundua sinbolizatzeko eta zenbait gaitasun garatzeko erabiltzen diren jostailuak eta jokoak ere bai. Eta harreman komunikatiboak eta didaktikoak kutsatzen dituen hizkuntza sexista ere igorle izan daiteke.
Zein da eskolaren funtzioa estereotipo hauen aurrean: erreproduzitzea, baztertzea ala ezabatzea?
Eskolak genero estereotipoak erreproduzitzen baldin baditu, bere ikasleria osoak jasaten duen aukera desberdintasuna bultzatzen ari da, sexu jakin batekin jaiotzeagatik soilik. Nahiz eta talde femeninoa izan aukera akademiko-profesional gutxiago dituena sozialki, talde maskulinoa ere estereotipoak ezarritako aukerak hartzera behartuta dago, bere askatasuna mugatzen zaiolarik.
Beraz, nire iritziz, eskolak, esplizitoki aldarrikatzen duen bezala, ikasleriak bere ingurune ezberdinekin dituen erlazioen ezaguera esperientziazkoa berkontzeptualizatu nahi badu, gizon eta emakumeen arteko desberdintasuna mantetzen duen ezaguera subjektibo eta interesatuaren ondorena diren estereotipoak baztertzeko konpremezua hartu beharko du derrigorrez.
Bere funtzioa ezabatzea baldin bada, nola lagun dezake edo lagundu behar du eskolak genero estereotipoak kentzen?
Orokorrean, diskriminazio negatiboko egoerak aztertzen eta ekiditen konprometitu behar du, egoera hauek hezitzen dituen pertsonen garapen maximoa oztopatzen dutelako. Era berean, egoera hauekin topo egitean, irtenbideak bilatu behar ditu. Horretarako aukera berdintasuna lagundu behar du, estereotipatutako taldeen arteko elkarbizitza bultzatu (kasu honetan talde maskulino eta femeninoaren artekoa) eta talde bien parte hartzea bultzatu erantzukizun maila ezberdinetan eta erabakiak hartzerakoan. Harremanarekin, elkarlanarekin eta elkarrekiko menpekotasun horrekin apur daitezke talde bakoitzak bere taldeaz eta beste pertsonetaz dituen irudi estereotipatuak.
Aldi berean, eskolak hezkuntzaren bidez estereotipoen ideia sinpleak gainditzeko konpromisoa hartu behar du. Ez da nahiko esperientziaren bidez estereotipoak faltsuak izan daitezkeela irakastea. Estereotipoak ikasketa eta hausnarketa gai izan behar dute ikasleek nola funtzionatzen duten eta zein eginkizun betetzen duten ezagut dezaten. Horrela, hiritar bezala bere kontzientzia izango du eta egoera diskriminatzaileen aurrean defendatzeko gai izango da.
Hala ere, sinplea dirudien arren, konplexua da praktikara eramatea, ikastetxe bakoitzeko errealitatea eta estereotipo hauek ezabatzeko konpromisoa oso ezberdinak direlako. Hezkuntza publiko mistoaren kasuan ere, hezkidetzaz hitz egiten da, eta dena lortu dela dirudi, ez dagolea diskriminaziorik. Baina arretaz aztertuz gero, modu ezkutu batean oraindik estereotipoak hor daudela konturatzen gara.
ITURRIA eta osoa irakurtzeko: HIK HASI aldizkaria
Nolakoa da berauen edukia?
Estereotipo hauen edukiari dagokionez, nahiz eta gure gizartean gizon eta emakumeek duten lekua eta egoera erreala eboluzionatuz joan, oraindik oso orokortua dagoen iritzi bat badago -kulturaz gaineko adostasun batek berretsia-: zenbait bereizgarri, interes, balore eta rol sexu bati lotuago daudela besteari baino. Estereotipo femeninoa ugalketarekin, pribatu-etxekoarekin eta herri-adierazkortasunarekin lotuta dagoen bitartean, talde maskulinoa produkzioarekin, publikoarekin eta eragile-instrumentalarekin uztartzen da.
Eskolan nortzu dira estereotipo hauen igorleak?
Lehen esan dugun bezala, irakasleria izan daiteke bere espektatibekin, bere portaerarekin, sariekin eta zigorrekin. Baita pertsona heldu bezala ematen duen irudiarekin ere, egiten duenarekin eta egiten duen moduarekin, pentsatzen duenarekin eta ikastetxean hartzen dituen erantzukizunekin. Era berean, liburuetan agertzen diren eredu maskulino eta femeninoak ere igorleak izan daitezke. Mundua sinbolizatzeko eta zenbait gaitasun garatzeko erabiltzen diren jostailuak eta jokoak ere bai. Eta harreman komunikatiboak eta didaktikoak kutsatzen dituen hizkuntza sexista ere igorle izan daiteke.
Zein da eskolaren funtzioa estereotipo hauen aurrean: erreproduzitzea, baztertzea ala ezabatzea?
Eskolak genero estereotipoak erreproduzitzen baldin baditu, bere ikasleria osoak jasaten duen aukera desberdintasuna bultzatzen ari da, sexu jakin batekin jaiotzeagatik soilik. Nahiz eta talde femeninoa izan aukera akademiko-profesional gutxiago dituena sozialki, talde maskulinoa ere estereotipoak ezarritako aukerak hartzera behartuta dago, bere askatasuna mugatzen zaiolarik.
Beraz, nire iritziz, eskolak, esplizitoki aldarrikatzen duen bezala, ikasleriak bere ingurune ezberdinekin dituen erlazioen ezaguera esperientziazkoa berkontzeptualizatu nahi badu, gizon eta emakumeen arteko desberdintasuna mantetzen duen ezaguera subjektibo eta interesatuaren ondorena diren estereotipoak baztertzeko konpremezua hartu beharko du derrigorrez.
Bere funtzioa ezabatzea baldin bada, nola lagun dezake edo lagundu behar du eskolak genero estereotipoak kentzen?
Orokorrean, diskriminazio negatiboko egoerak aztertzen eta ekiditen konprometitu behar du, egoera hauek hezitzen dituen pertsonen garapen maximoa oztopatzen dutelako. Era berean, egoera hauekin topo egitean, irtenbideak bilatu behar ditu. Horretarako aukera berdintasuna lagundu behar du, estereotipatutako taldeen arteko elkarbizitza bultzatu (kasu honetan talde maskulino eta femeninoaren artekoa) eta talde bien parte hartzea bultzatu erantzukizun maila ezberdinetan eta erabakiak hartzerakoan. Harremanarekin, elkarlanarekin eta elkarrekiko menpekotasun horrekin apur daitezke talde bakoitzak bere taldeaz eta beste pertsonetaz dituen irudi estereotipatuak.
Aldi berean, eskolak hezkuntzaren bidez estereotipoen ideia sinpleak gainditzeko konpromisoa hartu behar du. Ez da nahiko esperientziaren bidez estereotipoak faltsuak izan daitezkeela irakastea. Estereotipoak ikasketa eta hausnarketa gai izan behar dute ikasleek nola funtzionatzen duten eta zein eginkizun betetzen duten ezagut dezaten. Horrela, hiritar bezala bere kontzientzia izango du eta egoera diskriminatzaileen aurrean defendatzeko gai izango da.
Hala ere, sinplea dirudien arren, konplexua da praktikara eramatea, ikastetxe bakoitzeko errealitatea eta estereotipo hauek ezabatzeko konpromisoa oso ezberdinak direlako. Hezkuntza publiko mistoaren kasuan ere, hezkidetzaz hitz egiten da, eta dena lortu dela dirudi, ez dagolea diskriminaziorik. Baina arretaz aztertuz gero, modu ezkutu batean oraindik estereotipoak hor daudela konturatzen gara.
ITURRIA eta osoa irakurtzeko: HIK HASI aldizkaria
